ยุงที่เป็นพาหะนำโรคสำคัญมาสู่คน

ท่านคงจะเคยได้ยินคำพูดที่ว่า “ ยุงร้ายยิ่งกว่าเสือ” และมันก็จริงดังคำพูดเพราะยุงเป็นแมลงตัวเล็กๆ ที่กัดเจ็บน่าดู ยิ่งคนที่แพ้น้ำลายยุงก็คงจะรู้ฤทธิ์ของมันดี เนื่องจากใช้ log in name ว่า “mosquito” ซึ่งแปลเป็นภาษาไทยว่า ”ยุง” นั่นเอง ก็เลยอยากจะเขียนเรื่องเกี่ยวกับยุง

            ท่านทราบไหมว่าในประเทศไทย มียุงประมาณ 400 ชนิด แต่มีเพียง 10 กว่าชนิดเท่านั้นที่เป็นพาหะนำโรคสำคัญมาสู่คน หากดูภายนอกก็ไม่ทราบว่ายุงแต่ละชนิดแตกต่างกันอย่างไร บ้าง มองดูแล้วก็ว่ามันเป็นยุงเหมือนกันไปหมด การแยกชนิดยุงนั้นต้องดูภายใต้กล้องจุลทรรศน์ที่มีราคาค่อนข้างสูงเพราะต้องใช้กล้องที่มีกำลังขยายสูง แล้วดูทุกส่วนของร่างกายยุงตั้งแต่ส่วนหัว อกและท้อง รวมทั้งระยางค์ต่าง ๆ คือปาก หนวด ขา ว่ามีลาย มีขน มีเกล็ดแตกต่างกันอย่างไร ซึ่งจะต้องไปเทียบกับคู่มือว่าเป็นยุงชนิดไหน ต้องอาศัยผู้ที่มีประสบการณ์จึงแยกชนิดได้

             ยุงที่เป็นพาหะนำโรคสำคัญมาสู่คน ได้แก่ ยุงลายนำโรคไข้เลือดออก ยุงก้นปล่องนำโรคไข้มาลาเรีย และยุงเสือหรือยุงดำนำโรคเท้าช้าง ส่วนยุงที่เห็นกัดท่านทั่วๆไปในเวลากลางคืน คือยุงรำคาญ ซึ่งเป็นยุงที่ก่อความรำคาญให้เราจริงๆ จึงมีชื่อภาษาอังกฤษว่า Nuisance Mosquito เมื่อกัดเรา เราก็เพียงแต่จะสูญเสียเลือดเท่านั้น ไม่เป็นพาหะนำโรคในประเทศไทย แต่ในบางประเทศ เช่น อินเดีย พม่า ยุงชนิดเดียวกันนี้เป็นพาหะนำโรคเท้าช้าง ยุงชนิดนี้จะชอบวางไข่ในน้ำครำสกปรก หรือน้ำตามใต้ถุนบ้านที่นิ่งๆ ซึ่งผิดกับยุงลายชอบวางไข่ในน้ำสะอาดและเป็นภาชนะที่มนุษย์ทำขึ้น เช่น ตุ่มน้ำ จานรองขาตู้กันมด แจกัน ยางรถยนต์ เป็นต้น เนื่องจากแหล่งเพาะพันธุ์ของยุงลายมีมาก ไข้เลือดออกจึงไม่หมดไปจากประเทศไทยสักที มักจะระบาดในช่วงฤดูฝน สำหรับยุงก้นปล่องจะทำให้เกิดโรคไข้มาลาเรีย กับคนได้ คนต้องเข้าไปในป่า ส่วนยุงเสือนำโรคเท้าช้างจะเกิดเฉพาะทางภาคใต้ของประเทศไทยเท่านั้น